Vận hành máy chụp X-quang đúng cách là yếu tố then chốt để tạo ra hình ảnh chẩn đoán chất lượng cao, đảm bảo an toàn bức xạ cho cả bệnh nhân và nhân viên y tế, cũng như bảo vệ tuổi thọ của thiết bị. Trong bối cảnh công nghệ không ngừng phát triển, kỹ thuật viên X-quang cần nắm vững quy trình vận hành của các loại máy hiện đại, đặc biệt là máy chụp X-quang DR kỹ thuật số và máy chụp X-quang CR.
Bài viết này, sẽ hướng dẫn chi tiết cách vận hành máy chụp X-quang cho cả hai công nghệ DR và CR. Chúng tôi sẽ đi qua các bước cơ bản, từ chuẩn bị đến xử lý hình ảnh, giúp các kỹ thuật viên tự tin hơn trong công việc.
Vận hành máy chụp X-quang
1. Cách Vận Hành Máy Chụp X-Quang DR Kỹ Thuật Số (Digital Radiography)
Máy chụp X-quang DR kỹ thuật số nổi bật với quy trình vận hành đơn giản và tốc độ xử lý nhanh chóng. Hình ảnh kỹ thuật số được thu nhận và hiển thị gần như tức thì, tối ưu hóa quy trình làm việc. Dưới đây là các bước cơ bản để vận hành máy chụp X-quang DR:
Kiểm Tra Thiết Bị và Phòng Chụp:
- Kiểm tra nguồn điện, kết nối mạng, và các bộ phận của máy (ống X-quang, bàn chụp, giá chụp phổi, tấm nhận ảnh DR).
- Đảm bảo phòng chụp đạt tiêu chuẩn an toàn bức xạ, cửa chì đóng kín, đèn cảnh báo hoạt động.
Chuẩn Bị Bệnh Nhân:
- Xác nhận thông tin bệnh nhân và chỉ định chụp.
- Giải thích quy trình chụp cho bệnh nhân để họ hợp tác.
- Hướng dẫn bệnh nhân thay trang phục phù hợp và tháo bỏ các vật dụng kim loại (nếu cần).
- Sử dụng thiết bị bảo hộ bức xạ cá nhân (áo chì, yếm chì, kính chì) cho bệnh nhân (che chắn các bộ phận nhạy cảm không cần chụp).
Thiết Lập Thông Tin Trên Máy Tính Điều Khiển:
- Đăng nhập vào phần mềm điều khiển máy X-quang.
- Nhập thông tin bệnh nhân (tên, tuổi, giới tính, mã bệnh nhân...).
- Chọn loại hình chụp (ví dụ: X-quang ngực thẳng, X-quang xương cánh tay nghiêng...). Phần mềm thường có các chương trình chụp cài đặt sẵn (APR) giúp thiết lập thông số ban đầu.
Định Vị Bệnh Nhân và Tấm Nhận Ảnh DR:
- Hướng dẫn bệnh nhân vào buồng chụp và định vị họ trên bàn chụp hoặc giá chụp phổi theo đúng tư thế chụp yêu cầu.
- Đảm bảo vùng cần chụp nằm chính xác trên tấm nhận ảnh DR. Nếu sử dụng tấm nhận ảnh DR di động, đặt tấm nhận ảnh vào vị trí phù hợp.
- Sử dụng các thiết bị định vị (đèn định vị, thước đo) để căn chỉnh chính xác.
Điều Chỉnh Các Thông Số Kỹ Thuật Trên Bảng Điều Khiển:
- Chọn các thông số chụp phù hợp với loại hình chụp và thể trạng bệnh nhân (kVp, mAs). Phần mềm thường gợi ý thông số dựa trên APR, kỹ thuật viên có thể điều chỉnh lại nếu cần.
- Điều chỉnh bộ chuẩn trực (collimator) để giới hạn chùm tia X chỉ vào vùng cần chụp, giảm thiểu bức xạ không cần thiết.
Thực Hiện Chụp X-Quang (Phơi Sáng):
- Quay về buồng điều khiển và đảm bảo tất cả mọi người đã ra khỏi phòng chụp (trừ bệnh nhân).
- Quan sát bệnh nhân qua cửa sổ kính chì và giao tiếp qua hệ thống liên lạc nội bộ (nếu có).
- Yêu cầu bệnh nhân giữ nguyên tư thế và nín thở (nếu cần).
- Nhấn nút chụp trên bảng điều khiển để phát tia X.
Xem và Xử Lý Hình Ảnh:
- Hình ảnh X-quang kỹ thuật số sẽ hiển thị trên màn hình máy tính ngay lập tức sau khi chụp.
- Kiểm tra chất lượng hình ảnh (độ sáng, độ tương phản, độ nét), đảm bảo hình ảnh rõ ràng và bao phủ đầy đủ vùng cần khảo sát.
- Sử dụng các công cụ xử lý ảnh trên phần mềm (điều chỉnh độ sáng/tương phản, phóng to, đo đạc, chú thích...).
- Nếu hình ảnh không đạt yêu cầu, kiểm tra lại thông số và thực hiện chụp lại (nếu cần thiết và cho phép).
Lưu Trữ và Gửi Hình Ảnh:
- Lưu hình ảnh vào hệ thống PACS (nếu có) hoặc tấm phim.
- Gửi hình ảnh đến bác sĩ chẩn đoán hoặc hệ thống RIS/PACS để lưu trữ hồ sơ bệnh án điện tử.
Hướng Dẫn Bệnh Nhân Sau Chụp:
- Hướng dẫn bệnh nhân rời bàn chụp/giá chụp.
- Kết thúc quy trình chụp.
Nhận xét: Máy chụp X-quang DR đại diện cho chuẩn mực của chẩn đoán hình ảnh hiện đại. Với khả năng chuyển đổi tia X thành tín hiệu số gần như tức thời, DR mang lại tốc độ xử lý vượt trội, hình ảnh hiển thị tức thì, giúp tối ưu hóa quy trình làm việc và tăng năng suất đáng kể. Bên cạnh đó, DR còn nổi bật với chất lượng hình ảnh vượt trội, độ phân giải và tương phản cao, cùng khả năng giảm liều bức xạ tối đa cho bệnh nhân. Dù chi phí đầu tư ban đầu cao hơn CR, DR mang lại hiệu quả làm việc và chất lượng chẩn đoán tối ưu, là khoản đầu tư bền vững và hiệu quả lâu dài cho y tế.
Bộ xử lý hình ảnh máy chụp X-quang DR kỹ thuật số
2. Cách Vận Hành Máy Chụp X-Quang CR (Computed Radiography)
Quy trình vận hành máy chụp X-quang CR có nhiều điểm tương đồng với máy X-quang phim truyền thống ở bước chụp, nhưng khác biệt ở bước xử lý hình ảnh. Sau khi chụp, tấm cassette CR cần được đưa vào máy đọc CR để số hóa hình ảnh. Dưới đây là các bước cơ bản để vận hành máy chụp X-quang CR:
Kiểm Tra Thiết Bị và Phòng Chụp:
- Kiểm tra nguồn điện, kết nối mạng, máy chụp X-quang và máy đọc CR.
- Đảm bảo phòng chụp đạt tiêu chuẩn an toàn bức xạ.
Chuẩn Bị Bệnh Nhân:
- Tương tự như bước 2 trong vận hành máy DR.
- Sử dụng thiết bị bảo hộ bức xạ cá nhân (áo chì, yếm chì, kính chì).
Thiết Lập Thông Tin và Cassette CR:
- Đăng nhập vào phần mềm điều khiển máy X-quang
- Nhập thông tin bệnh nhân và chọn loại hình chụp.
- Chuẩn bị cassette CR phù hợp với kích thước vùng cần chụp. Đảm bảo tấm phosphor bên trong sạch sẽ và không bị trầy xước.
Định Vị Bệnh Nhân và Cassette CR:
- Hướng dẫn bệnh nhân vào buồng chụp và định vị họ trên bàn chụp hoặc giá chụp phổi.
- Đặt cassette CR vào vị trí phù hợp dưới vùng cần chụp.
- Sử dụng các thiết bị định vị để căn chỉnh chính xác.
Điều Chỉnh Các Thông Số Kỹ Thuật Trên Bảng Điều Khiển:
- Chọn các thông số chụp phù hợp với loại hình chụp và thể trạng bệnh nhân (kVp, mAs).
- Điều chỉnh bộ chuẩn trực (collimator) để giới hạn chùm tia X.
Thực Hiện Chụp X-Quang (Phơi Sáng):
- Quay về buồng điều khiển và đảm bảo an toàn.
- Quan sát bệnh nhân và giao tiếp (nếu cần).
- Yêu cầu bệnh nhân giữ nguyên tư thế và nín thở (nếu cần).
- Nhấn nút chụp để phát tia X.
Đưa Cassette CR Vào Máy Đọc CR:
- Sau khi chụp, lấy cassette CR và đưa vào máy đọc CR.
- Máy đọc CR sẽ quét tấm phosphor để thu nhận hình ảnh tiềm ẩn và số hóa.
Xem và Xử Lý Hình Ảnh Trên Máy Tính (Workstation):
- Hình ảnh X-quang kỹ thuật số sẽ hiển thị trên màn hình máy tính sau khi máy đọc CR hoàn thành xử lý (thường mất vài giây đến vài chục giây).
- Kiểm tra chất lượng hình ảnh và sử dụng các công cụ xử lý ảnh trên phần mềm.
- Nếu hình ảnh không đạt yêu cầu, kiểm tra lại thông số và thực hiện chụp lại (sử dụng tấm phosphor đã được xóa).
Lưu Trữ và Gửi Hình Ảnh:
- Lưu hình ảnh vào hệ thống PACS (nếu có) hoặc tấm phim.
- Gửi hình ảnh đến bác sĩ chẩn đoán hoặc hệ thống RIS/PACS.
Xóa Hình Ảnh Trên Tấm Phosphor:
- Đảm bảo tấm phosphor được xóa hình ảnh hoàn toàn trong máy đọc CR sau khi xử lý để sẵn sàng cho lần chụp tiếp theo.
Hướng Dẫn Bệnh Nhân Sau Chụp:
- Hướng dẫn bệnh nhân rời bàn chụp/giá chụp.
- Kết thúc quy trình chụp.
Nhận xét: Máy chụp X-quang CR là bước đệm quan trọng trong quá trình số hóa X-quang. Công nghệ này đã loại bỏ việc sử dụng hóa chất và phòng tối của phim truyền thống, đồng thời mang lại khả năng xử lý hình ảnh kỹ thuật số. Với chi phí đầu tư ban đầu hợp lý hơn DR, CR là lựa chọn đáng cân nhắc cho các cơ sở y tế muốn chuyển đổi số với ngân sách vừa phải. Tuy nhiên, quy trình vận hành vẫn còn bước xử lý trung gian (đưa tấm phosphor vào máy đọc), làm chậm tốc độ so với DR, và chất lượng ảnh, khả năng giảm liều cũng chưa đạt mức tối ưu nhất.
Bộ xử lý hình ảnh máy chụp X-quang CR
3. Những Lưu Ý Quan Trọng Khi Vận Hành Máy Chụp X-Quang DR và CR: An Toàn Là Trên Hết!
Dù vận hành máy chụp X-quang DR hay CR, các kỹ thuật viên cần luôn ghi nhớ những lưu ý quan trọng để đảm bảo an toàn bức xạ, chất lượng hình ảnh và tuổi thọ của thiết bị:
- Luôn Tuân Thủ Nguyên Tắc ALARA: As Low As Reasonably Achievable - Sử dụng liều bức xạ thấp nhất có thể để đạt được hình ảnh chẩn đoán tốt nhất.
- Kiểm Tra Thiết Bị Trước Mỗi Lần Chụp: Đảm bảo máy hoạt động bình thường, không có dấu hiệu bất thường.
- Sử Dụng Thiết Bị Bảo Hộ Bức Xạ: Luôn sử dụng áo chì, yếm chì, kính chì và các vật liệu che chắn khác cho bệnh nhân và bản thân kỹ thuật viên.
- Đảm Bảo Buồng Chụp Đạt Chuẩn An Toàn Bức Xạ: Chỉ thực hiện chụp khi cửa chì đã đóng kín và đèn cảnh báo hoạt động.
- Điều Chỉnh Thông Số Chụp Chính Xác: Lựa chọn kVp, mAs phù hợp với loại hình chụp, thể trạng bệnh nhân để tránh phơi sáng quá mức hoặc thiếu sáng.
- Điều Chỉnh Bộ Chuẩn Trực (Collimator) Chính Xác: Giới hạn chùm tia X chỉ vào vùng cần chụp để giảm thiểu bức xạ không cần thiết.
- Định Vị Bệnh Nhân Chính Xác: Đảm bảo vùng cần chụp nằm đúng vị trí trên tấm nhận ảnh DR hoặc cassette CR.
- Giao Tiếp Rõ Ràng Với Bệnh Nhân: Giải thích quy trình, yêu cầu hợp tác, hướng dẫn nín thở (nếu cần).
- Kiểm Tra Chất Lượng Hình Ảnh Sau Chụp: Đảm bảo hình ảnh rõ ràng, sắc nét, và bao phủ đầy đủ vùng khảo sát.
- Bảo Trì, Bảo Dưỡng Thiết Bị Định Kỳ: Tuân thủ lịch trình bảo trì do nhà cung cấp khuyến nghị để đảm bảo máy hoạt động ổn định và kéo dài tuổi thọ.
Ngân Hạnh Medical - Cung Cấp Máy Chụp X-Quang DR, CR chính hãng
Công Ty TNHH kỹ thuật thương mại Ngân Hạnh (Ngân Hạnh Medical) tự hào là đơn vị chuyên cung cấp các thiết bị y tế X-quang uy tín, bao gồm cả máy chụp X-quang DR kỹ thuật số và máy chụp X-quang CR. Chúng tôi không chỉ mang đến sản phẩm chất lượng cao mà còn chú trọng đến việc hỗ trợ kỹ thuật viên nắm vững cách vận hành máy chụp X-quang một cách chuyên nghiệp và an toàn.
Đến với Ngân Hạnh Medical, bạn sẽ nhận được:
- Tư vấn lựa chọn máy X-quang DR hoặc CR phù hợp với nhu cầu và ngân sách.
- Cung cấp máy chụp X-quang DR và CR chính hãng, chất lượng cao.
- Đào tạo vận hành máy X-quang chi tiết và chuyên sâu cho đội ngũ kỹ thuật viên ngay sau khi lắp đặt.
- Hỗ trợ kỹ thuật tận tâm, giải đáp mọi thắc mắc và xử lý sự cố trong quá trình sử dụng.
- Bảo hành, bảo trì máy X-quang chu đáo, kịp thời.
Việc nắm vững cách vận hành máy chụp X-quang là kỹ năng thiết yếu của mọi kỹ thuật viên. Dù bạn đang vận hành máy DR hay CR, hãy luôn tuân thủ quy trình và đặt an toàn bức xạ lên hàng đầu. Nếu bạn cần tư vấn thêm về máy chụp X-quang DR, CR, hoặc cần đào tạo vận hành chuyên sâu, hãy liên hệ ngay với Ngân Hạnh Medical! Chúng tôi sẵn sàng đồng hành cùng bạn!
Thông Tin Liên Hệ
- Hotline & Zalo: 0902 360 203
- Địa chỉ: 20/28/37 Hồ Đắc Di, P. Tây Thạnh, Q. Tân Phú, TP.HCM
- Email: director@nganhanh.com.vn
- Fanpage: facebook.com/ytenganhanh
